AROTZ-ENEA

Ongi etorri aurtengo blog-era.Hemen erakutsi ahal izango dizkiezue etxekoei Arotz-enean bizi izandako abenturak.

EZETZ BORRATU!

"El niño que no le gustaba ducharse" JESUS

EL NIÑO QUE NO LE GUSTABA
DUCHARSE



Habia un niño que no le gustaba ducharse pero un dia todos sus familiares que estaban muy mal con el olor del niño le cogieron para llevarlo a la ducha. Pero el no queria porque le tenia miedo al agua y porque pensaba que le iba a salir un cocodrilo y pensaba muchas cosas,y no se ducho.
Entonces el padre le pego para que se fuera a duchar. Pero en el baño habia una ventana, la abrio y se marcho con intenciones de volver a casa. Pero queria que el padre llorara, queria que sufriera para ver si le queria. o queria enfadar a los aitas y que el aita le pegara y que le castigara porque el aita no le regalaba dinero y no le compraba cosas juguetes y demas muchas cosas.

Y el padre cuando se dio cuenta que el niño ya no estaba se puso a llorar:
-¿onde estara mi hijo del alma? Estara aguantando frio mi hijo. Ay! A! ,ay!


Y de repente aparecio el niño , El padre le abrazo, el niño estaba limpio muy limpio y el padre le dijo: hijo si ya no vas a ser necio te regalare cosas y dinero. Yo y tu madre te queremos mucho,

Y asi fue como el niño que no se queria duchar se ducho.

"Elefante txikia"UNAI

ELEFANTE TXIKIA

Bazen behin elefante txiki bat. Beste elefanteek baztertuta zeukaten txikia zelako. Elefante txikia beste elefanteekin jolastera joan zen baina ez zuten nahi. Behin eta berriro saiatzen da elefanteekin jolasten baina ez zuten nahi berarekin jolastu txikia zelako.

Herritik joan zen. Bidean untxi txiki bat ikusi zuen eta esan zion:
-Nire laguna izan nahi al duzu?
eta esan zion untxitxoak:
- elefante baten laguna? ez . Harro-harro jarri zen utxia.
Eta aurrera segi zuen.


Bi kilometro egin da gero txingurritxo txikitxo bat ikusi zuen eta esan zion:
-Ni zure laguna izateko nire aurka lasterketa bat egin beharko duzu, baina irabazi egin behar didazu.
Elefante txikia saiatu zen txingurritxoari irabazten baina txingurritxoak irabazi zion elefante txikiari. Eta negar eta negar joan joan zen elefante txikia.


Hogeita hamar metro eta gero, suge bat ikusi zuen eta esan zion:
-Nire laguna izan nahi al duzu?
eta esan zion:
-Ez , neri elefante batek zapaldu zidanetik ez naiz izango elefante baten laguna.
-Baina nik ez nizun zapaldu.
-Badakit, baina gorroto diet elefanteei.
Eta joan zen buruan pentsatzen:
-Elefante bihurria izango zen. Ikusten badut, ikusiko du, elefante bihurri horrek, beste animaliei mina ematen: ai, ai, ai.
Eta horrela joan zen.
Hirurogeita hamar kilometro egin zituen eta jirafatxo txiki bat ikusi zuen eta esan zion:
-Eh! zu!
-Zein, ni?
-Bai, zu. Zure herrikoak txikiak al dira jirafa?
-Bai, nire herrikoak txikiak dira. Hemen herri guztietako animaliak elkartzen dira eta denen artean herria egin dugu eta horrela animali txikien herria da.
-Elefante txikirik ba al dago
Eta orduan galdetu zion elefante txikiak:
-Ba al daukat zure laguna izatea?
-Bai, noski! zergatik ez!
Eta horrela joan ziren animali txikien herrira.

Herrian, lagun asko egin zituen. Eta herrikoek asko maite zuten. Gauza ederrak egiten zituelako. Adibidez: Marrazkiak, bertxoak, txisteak…


Eta animali txikien herria orain elefanntearen herria ere ba da. Hala baza ez bazan sar dadila animali txikien plazan.

"Saltorik egiten ez zekien igela" NEREA

Laku haundi eta ur epeleko batean baziren igel batzuk eta igel txiki bat zegoen ez zekiena salto egiten. Lagunek ez zekiten ez zekiela saltorik egiten.

Egun batean sumendietatik sua hasi zen eta herri guztia suaz bete zen. Denek ihesean atera ziren. Igel txikia saiatu eta saiatu egin zen salto egiten baina probatu eta ezin.
Besteak saltoka aurrera eta aurrera jarraitzen zuten. Halako batean konturatu
ziren igel txikia falta zela eta atzera bueltatu ziren aurkitzera. Sasi artetik zarata bat entzun zuten eta zistu bizian hurbildu ziren. Igel txikia zen. Lagunak salto egiten erakusten saiatu ziren. Probatu eta probatu eta ezin. Denek triste sentitzen ziren. Sua hurbiltzen ari zen. Inguruko animali guztiak ziztu bizian zihoazen.


Korrika gizon bat azaldu zen eta igelek galdetu zioten gizonari:
-ahal diozu igel txikiari lagundu? Ez dakigu nola irakatsi salto egiten. Zuk badakizu?
- Ba erreza da.Nik majia bat daukat:” artxila mortxila” esango dugu denek batera
- ARTXILA MORTXILA
Orduan igel txikiak probatu zuen salto egiten eta lortu egin zuen. Igel txikia poz-pozik jarri zen.


Ondoren beraiekin korrika bizian alde egin zuen eta denak ihesian joan ziren eta horrela gertatu zen dena.-

"Ardirik gabeko artzaia" YLENA

Bazen behin artzai bat ardirik ez zeukana.Ba egun batean mendira joan zen eta ardiak galdu egin ziren. Artzaia larritu egin zen. Berehala bide guztietatik begira
hasi zen baina ardiak ez ziren azaldu eta artzaia etxe guztietatik galdezka hasi zen.
Ondoren kaleetan kartelak jarri zituen herri guztietatik. Eta artzaia harri baten iskinean eseri zen negarrez eta negarrez.


Lasaitu zenean bere baserrira joan zen eta bere familiari kezkatuta deitu zion esanez:
-nire ardiak galdu egin dira!
-nola galdu dituzu ardiak? -esan zion familiak.
-ez dakit. Esan zion artzaiak.
Familiak esaten zion artzaiari otsoak jango zituela. Baina
artzaiak esan zien ezetz, odol arrastorik ez zegoela lurrean. Bere anaiak esan zion:
-norbaitek lapurtuko zituen!


Izeba ordea, oso txintxoa zen eta esan zion beste ardi bat oparituko ziola,


Eta oso pozik jarri zen artzaina. Bere izeba baserrira iritsi zenean ardia eman zion eta artzaina poztu egin zen beste ardi bat zeukalako.

"Dani eta Luis banku lapurrak" AITOR

Behin, gau batean Dani eta Luis BBVAako bankua lapurtzera joan ziren. Oso gaiztoak zirelako kaxa fuertea irekitzeko dinamita erabili zuten. Gero zaku batean dirua sartu eta alde egin zuten beraien kotxean. Ez zen lehenengo aldialapurtzen zutela.Dirua kobazulo batean jaso zuten beti bésala. Denetik zeukaten hor barruan: diamanteak, urrezko koilareak... denetik.


Poliziek 2 urte zeramatzaten, bila baina ez zituzten harrapatzen. Astero astero lapurretaren bat egiten zuten.
Oraingoan eskaparate batetik jantziak eta diamanteak lapurtu
zituzten,eta izkutalekura joan ziren. Han diamanteak utzi eta trajeak jantzi eta afaltzera luxuzko restaurante batera joan ziren.

Lasai-lasai afaltzen ari zireladerrepentean uuuUUUuuuUUU uu UU !!!!!!!! sirena hotsa entzun zuten.Polizíaren autoaren argiak ikusi zituztenean korrika-korrika hasi ziren polizía atzetik zutela, tiroak botatzen. Gero atzera begiratu zuen Luisek eta ez zuen inor ikusten eta esan zion Daniri:
- LIBRE GUADEK!!! Goazemak gure izkutalekura.

Baina poliziak izkutalekura sartzen ikusi zituzten.Pixkanaka- pixkanaka hurbildu ziren. Atea itxita zegoen eta beste aldeko atea irekita. Dani eta Luisek dirua hartu eta kotxean alde egin zuten.


Sudameriketara joan ziren.Han lagun bati dirua eman behar zioten kartzelatik ateratzen laguntzeagaitik. Egun batean harrapatu eta 5 urterako zigorra eman zien.

Hala bazan edo ez bazan atera dadila Orioko plazan.

"Tigreak mundua gobernatzen zutenekoa" CHRIS

Miloika eta miloika urte lehenago tigrek mundua gobernatzen zuten. Planeta hori oso desertikoa zen eta planeta hortan ez zegoen janaririk. Gizakiek lan egin behar zuten bestela tigreek janari bezala erabiltzen zituzten. Tigreek gizakiak landatzea behartzen zituzten bestela, zer emango zieten jateko?.


Gizakiak nazkatu egin ziren eta ez zuten lan gehiago egin nahi .Mundua gobernatu nahi zuten eta tigreen aurka egin zuten. Gerra sortu zan. Milaka gizaki eta tigre hil egin ziren .Ez ziren tigrek gelditu baina bai gizaki batzuk .
Urteak eta urteak pasa ziren , mundua berritu egin zen eta gaur egun baino mundu hobeagoa egin zen. Edozein animali mota zegoen eta tigrek ere bai . Baina gizakiek oraindik gogoratzen ziren tigreek garai batean mundua gobernatu zutela horregatik debekatu zuten tigrek bizirik egotea lur hortan .Eta kriston sarraskia egin zuten eta tigrek betirako galdu egin ziren .

"Mutil txintxoa" AINITZE

Bazen behin mutil txiki bat. Etxera iritsi eta etxeko lanak egiten zituen , amari kaso egiten zion gauza batzuetan... Baina besteetan ez. Etxeko lanak ez zeuzkan batean lan koadernoa egin behar zuen. Hurrengo egunean andereñoak esan zuen :
-umeak ekarri al dituzue etxeko lanak?
-bai ekarri ditugu etxeko lanak.
-ea erakutsi!
-ez dizut erakutsiko! Egia esan egin gabe zuen eta gainera askotan uzten zuen egingabe .
-amari deituko diot eta amari esango diot .



Ama eta andereñoa elkartu ziren eta umeak eten egin zuen eta esan zuen :
-etxeko lanak gehiago ez ditut egingo andereñoak nota txarrak jartzen dizkidalako.


Gaua iritsi zen eta aita etorri zen, amak dena kontatu zion eta aitak errieta bota zizkion umeari. Aitak zigortu egin zuen eta hurrengo egunean beste eskola batera eraman zuen.

Andereñoa gogorragoa zen eskola horretan eta esan zion:
-Ez badituzu etxeko lanak egiten hurrengo egunean egingo dituzu!
Orduan mutil txintxoak pentsatu zuen:
-egiten baditut etxeko lanak utziko dit ateratzen ezta? Baietz uste dut!

Honela gertatu zen. Eta eskola horretan jarraitu zuen ume harrek betirako txintxoa izaten.

"Leopardo belarjalea" JOSEBA GUTIERREZ

Bazen behin Leopardo belarjalea Leopard izenekoa eta Leopardek ikusi zuen leopardo bat orein bat harrapatzen eta esan zion:
-Belarra jatea osasuntsuagoa da. Eta gustatuko litzaizuke zu baino haundiago batek zu harrapatzea eta hiltzea?


Orduan beste leopardo horrek esan zuen:
-Ba ez
-Probatu belarra, ez duzu ezer galtzen.
-Bueno probatziagatik, bale!
Eta belarra jan zuen eta esan zuen:
-Oso goxoa dago belarra.


Eta hurrengo egunean belar soro haundi bat aurkitu zuen eta han atzoko leopardoa zegoen. Eta esan zion beste leopardoak:-kaixo lagun! Egia zen osasuntsuagoa dela zeba orain azkarragoa naiz

"Mutil bihurria" IRENE OSORO

Bazen behin mutil bihurri bat: beti puzkarrak botatzen zituen, mukiak jan eta txorakeriak egiten zituen.Bederatzi urte zituen eta Pepito izena zuen .


Goiz batean eskolara joan zen eta puzkarrak botatzen hasi zen beti bezala .Andereñoak entzun eta kalera bidali zuen .Eta esan zuen harro harro:
-Honela etxeko lanak ez ditut egingo! Iupi iupi!


Arratsaldeko 4:00ak ziren eta eskolatik atera zen .Bere amarengana joan zen eta bere amak esan zion Pepitori:
-Pepito eskolatik deitu dit andereñoak esanez puzkarrak botatzen ibili zarela!
-Bai ama arrazoi duzu, egia da.
.Ez zuen nahi ama hasarretzea .
Eta esan zion:
-Ama! lagunak esan didate puzkarrak botatzeko .


Hurrengo eguna zen eta 9:00ak zian eta eskolara joan behar zuen. Bere ama lanera joan zen .
Pepitok pentsatsen zuen txintxoago portatu behar zuela notak hobetzeko .Eskolara joan eta andereñoari esan zion hobeto portatuko zela eta egunero piskatxo bat aurreratuko zuela.


Ikasi zuen puzkarrak ez botatzen , jarrera ona edukitzen, erantzun txarrak ez ematen, baina… mukiak izkutuan jaten jarraitu zuen.

Hala bazan ez bazan sar dadila Orioko plazan

"Hegan egiteari beldurra zion arranoa" IMANOL

HEGAN EGITEARI
BELDURRA
ZION ARRANOA

Dakizuenez arranoak arrautzetatik jaiotzen
dira. Ba egun eguzkitsu eder batean, habi batean han zeuden 5bat arrano txio-txioka jolasean.


Arrano ama eta arrano aita heldu ziren habira.
Amak esan zien:
-Hegan egiteko garaia iritsi zaizue. Lehenengoak salto handi bat eman eta lortu zuen, 2.goak ere lortu zuen, 3.goak ere, baina azkenak… Inor ez zen konturatu azkenak ez zuela lortu hegan irtetea. Azkena hegan hasi bai, baina airean zihoala beheraka, beheraka, beheraka eta plof! belarretan erori zen.


Txoritxoak hanka bihurritu zuen eta ezin zuen mugitu. Baina erortzen ari zela hegan zetorren
arrano batek arrano txikia erortzen ikusi zuen.
Arrano hura kristonakoa zen. Imajinatuko duzuenez kristonako arrano hori arrano txikia jatera joan zen.


Txikiak handia ikustean belarretan zegoen zulo
batean sartu zen. Zulo hori sator zuloa zen.


Ez dakit nola arraio iritsi zen hara baina benda zati luzexka bat zegoen han barruan sator zuloan eta arrano txikiak benda fuerte-fuerte
kiribildu zuen hankan eta gero korapilo potolo
bat egin zuen.



Hortik ordu bat aldera edo, burua atera zuen ea arrano handi hura oraindik hor zegoen begiratzeko. Baina suertez arrano hura ez zegoen kanpoan.


Bitartean arrano ama arrano kumeak kontatzen
ari zela konturatu zen bat falta zela, orduan familia arrano txikiaren bila hasi ziren.


Arrano txikia bapo – bapo zegoen bi arratoi
ehizatu eta jan baitzituen. Gero arrano txikia
estalpe bila hasi zen. Eguerdia zen eta siesta
bat egin nahi baitzuen, zeren asko ibili zen eta
oso nekatuta baitzegoen.


Azkenean utzitako txabola bat bilatu zuen.
Barruan lastoa besterik ez zegoen, eta goraka
zihoazen eskailera batzuk ere bai.


Eskaileratik gora igo eta……. han zegoen untxi polit bat. Orduan galdetu zion:
-Untxitxo emango al zenidake aholku bat mesedez? Nire familiaren bila nabil eta ez ditut
aurkitzen eta!
-Bai noski hegan joan eta errez asko bilatuko
dituzu.
-Baina niri beldurra ematen dit hegan egitea
zeren lehengoan kristonako letxea hartu nuen
eta hanka bihurritu nuen eta beldur naiz zerbait larriagoa egingo dudan.


Orduan badaezpada ere ez zen hegan egiten saiatu.
Gero paseotxo bat ematera atera zen kantari basora.


Bitartean amak arrano txikiaren kantua aditu zuen. Amak esan zien familiakoei:
-eh! aita, umeok! gure arrano txikiaren kantua entzun dut hor nonbait. Lurreratu ziren eta han zegoen arrano txikia. Hau da poza hartu zutena familiakoek eta arrano txikiak ere bai noski.


Gero familiak esan zion:
-Saiatu zaitez hegan egiten.
-Ez, ez niri beldurra ematen dit hegan egiteak.
Azkenean nola hala konbentzitu zuten saiatzeko. Salto handi bat eman eta ederki asko lortu zuen hegan egitea. Eta poz-pozik bizi izan zen arrano familia hori.


Hala bazan edo ez bazan zar dadila kalabazan
eta atera dadila Orioko plazan.

"Igeri egin ezin zuen arraina" IÑAKI

Egun batean igeri egiten ari zela hegatsa hautsi egin zuen arroka baten kontra jo zuenean.


Hegatsik gabe ezin zuen janari bila joan eta aste bat jan gabe egon zen, beraz gosez amorratzen zegoen. Bere zulotxotik arrain frexko- frexkua pasatzen zen eta irrika ematen zion.


Derrepente ume bat bere aitarekin buzeatzera joan zen eta ikusi zuen arrain polit hura.Umeak esan zion Aitari keinuz arrain polit hura harrapatu eta etxeko pezeran sartu egingo zutela. Harrapatu zuten eta etxera eraman zuten.


Etxean janari asko ematen zioten baina segituan jaten zuen eta esaten zuen aitak:
-Berehala jaten du arrain honek!!!!!
Hegatsa sendatu zitzaion eta igeri dotorea egiten hasi zen. Denak arrainari begira egoten ziren

"Jirafa txikia" ANE

Bazen behin jirafa txiki eder bat hain polita zen denek inbidia ziotela, horregatik barrabaskeriak egiten hasi ziren:
-Oso itsusia zara! Denek esaten dute itsusia zarela!


Jirafa txikia oso triste gelditu zen eta basotik joan zen. Hain triste zegoen azkenean galdu egin zela. Negarrez hasi zen konturatu zenean bere etxetik urrun zegoela. Burla egin zioten jirafek hain gaiztoak ziren jirafa txikia triste ikusi zutenean ez ziotela deitu etxeko bidea erakusteko.


Bitartean jirafaren ama ere oso trise zegoen ez zuelako jirafa txiki maitea bilatzen. Jirafa txikiaren ama jirafa gaiztoei esan zien:
-Non dago nire txikia?
Ez zekitela erantzun zioten. Amak jirafa gaiztoei begirada zorrotz bat bota eta konturatu zen gezurra esaten ari zirela.

"Sei lagunak" AINARA MOLINA

Goiz batan Ainitze ,Irati, Laura,Ane ,Paulina eta Ainara gelditu egin ziren eskolara joateko . Paulinaren amak txikleak eta karameluak ekarri zituen baina Anerentzat ez. Ane penaz gelditu zen eta amari esan zion.
-Hurrengoan bakarrik zuretzat ekarriko dizut .
-Baina ez dira nere lagunak izango .
- Inporta du! Ume¡
Hurrengo egunean ainitzeren amak posterrak ekarri zituen eta Paulinarentzat ez. Paulina penaz gelditu zan berari eman ez ziolako .Beste egun batean Aneren amak karameluak ekarri zituen baina aneri bakarrik eman zion .


Eta lagunak anerekin haserretu egin ziren. Anek begiratzen zionean norbaiti berak beste aldera begiratzen zuen. gero Anek entzun zuen dantza bat egin behar zutela eta Anek esan zuen ea al zuen dantza egin. Baina ez zioten utzi.


Horrela lagunen harremanak okertzen joan ziren.




Etxean ez zute lagunik jolasteko eta gainera aspertu egiten ziren. Amak lagunak ziren eta kafetegian gelditzen ziren arratsaldero. Beren alabak haserre ikustean kezkatuta zeuden umengatik eta piskanaka–piskanaka lagunak izateko idea bat izan zuten.

Egun batean amak alabekin kafetegira joan ziren. Han amak alabei lagunek zireneko kontutxoak esaten hasi zitzaizkien
Eta gogoratu ziren lagun onak ziala eta horrela berriro lagunak egin ziren. Eta egun batean eskolan barkatu ziren.


hala bazan eta ez bazan
Sar dadila orioko plazan.

"Tigre zoriontsua" JESUS ARROYO

Tigre zoriontsua txikia da, ilea motza, beltza eta laranja du. Begiak gorriak ditu eta eskuak txikiak ditu.

Tigrea mendian dago eta neska mutilek irteera egiten dute. Tigrea ikusten dute eta beldurtu egiten dira. Tigrea negar egiten du eta korrika joaten da. Bakarrik dago eta gizonek harrapatzen dute.




Orain tigrea kaiolan bizi da eta lagunak egiten ditu. Kaiolan berarekin bizi diren beste tigreak.

Eta hala bazan ez bazan sar dadila kalabazan eta atera dadila Orioko plazan.

I. ZUBELDIAREN BISITA

Joan den astean apirilak 7 Iñaki Zubeldia gure eskolara etorri zen.
Hauek dira Iñaki Zubeldiak kontatutako hainbat gauza.

Iñaki Zubeldiak 24 turroizko ipuin eta 200 adrilozkoak egin ditu .
Turroizkoak deitzen die errexago irakurtzen direlako eta adrilozkoak zailagoak direlako eta gehiago kostatzen direlako idaztea.

Iñakiren liburuetan pertsonaiak gehienetan egitazkoak dira. Baina gertakizunak batzuetan gezurretakoak edo fantasiazkoak dira.

Hona hemen Iñaki zubeldiari egindako galderak eta berak erantzundakoa.

-Zertaz zeunden pentsatzen Txerrama errudun liburua idatzi zenuenean?
Euskal Herriko umeak parre egiten jarri nahi nituen.


Zenbat urtekin uste duzu utziko duzula idazteari?
-Ideiak dauzkadan bitartean idatziko dut.

Beste lan bat ba al dakazu?
-Bai eskolako materiala eta edozein motako liburuak egiten ditut.

-Nola bururatu zitzaizun lanbide hau hartzea?
Ez nuen uste idazle egingo nintzenik. Garai hartan umeen liburutegietan hiru liburu bakarrik zeuden euzkeraz: Xabiertxo, …Orduan ipuin bat idatzi nuen. Umeei gustatu egin zitzaien.


Leizezulotako lehoiaren aurkikuntza
Iñaki Zubeldia 19 urte zituenean Arantzazun bizi zen. Astean behin, 3 ordu uzten zioten libre. Eta Iñaki Zubeldiak eta bere lagun Marrokok fraileei galdetu zien ea 6 ordu utziko zieten Harrikruz kobazulora joan eta gauza politak aurkitzen bazuten ekartzeko. Baimena lortu zutenean berehala abiatu ziren.

Arrikruzera iritsi zirenean, barrura sartu ziren. Barruan putzuak zeuden. Harria bota eta 15m sakonerako putzuak ziren. Eta Iñakik esan zion:
-Tendremos que andar con cuidado.
Eta aurrera jarraitu zuten. Zulo bat ikusi zuten eta zulatzen hasi ziren. Pasa zirenean gela bat zegoen eta han eskeleto oso bat ikusi zuten.
-Esto es un esqueleto de oso cavernario.
Baina bueltatzen hasi zirenean ezin zuten irterako zuloa aurkitu. 18.30tan bazekiten galduta zeudela eta existitzen ez ziren hotsak entzuten hasi ziren: kamioia, artaldea…Beldur asko pasa zuten goizeko 5etan Josu Azalaren adarra entzun zuten arte.
-Vienen a por nosotros.
Honela irten ziren. Fraileak errieta ederra egin zien. Baina hurrengo igandean berriro bueltatu ziren eta hezurduraren hortz bat eraman zioten Altuna zientzialariari. Horrela jakin zuten leizezuloko hartza ez, baizik leizezuloko lehoia zela eta Espainian ordurarte aurkitutako lehenengoa zela.



“Txerrama errudun”
Ideia bere herrian, Ikaztegietan, Manuela eta bere txerrikumeak ezagutu zituelako etorri zitzaion. Txerri hoein historia benetan gertatu zen baina gero gauza gehiago gehitu zizikion pasa ez zirenak.
Txerri hauek beste txerri batekin, 40 txakurrekin eta 30 katurekin batera bizi ziren. Beraien jabeak anai-arreba zahar batzuk ziren, edan egiten zuten eta animaliak abandonatuta zituzten. Gosea pasatzen zutenez jendeari janaria lapurtzen ibiltzen ziren. Baserria Ikaztegieta erdian zegoen eta kaka usaina herri guztian zabaltzen zen. Azkenean sanidadekoak eta ertzainak etorri eta eraman zituzten.
Historia hau hamalau kapitulotan banatuta dago. Kapituloak irakurtzea oso erreza da, errez irakurtzen delako eta oso umoretsuak direlako.



“Mirari hegalari”
Ipuin hau 25 urte egon zen Iñakiren burlan argitaratu gabe, zeren ez zeukan dena oso argi, adibidez: hasiera “Garikoitz airekoitz” izenburua jartzeko asmoa zuen, protagonista mutila izatea. Gero protagonista aldatzea pentsatu zuen, mutilaren ordez 10 murteko neskatila baju bat jarri zuen, horrela, neskatilaren sentimenduak obeto adieraziko zituen.

“Mirari hegalariren” marrazkilariarekin arazo batzuk eduki zituen: “Mirari hegalariren” parapenteari buruz inbestigatzen egon zen denbora askoan: eskalatzaileei galdezka... baina askenean Mirariren parapentearen detaile guztiak idatzi ondoren, marrazkilariak, parapentea zena baino askoz ere sinpleagoa marraztu zuen. Liburuan azaltzen den artzain besomotzarekin ere arasoak eduki zituen. Iñakik garfio bat zuela idatzi zuen, baina marrazkilariak “tenaza” moduko bat margotu zuen.

Hainbeste urte liburua argitaratu gabe edukitzearen arrazoi bat, asaltzen diren hegaztiei buruz gehiago jakiz nahi zuela zen.

HERRIKO PLANOA

Oriora etortzen zaretenean gu zuen turismo gida izango gara, eta Orio erakutsiko dizuegu. Ibilbide hau egingo degu:

1- Zuek Usurbil - Donostia errepidetik etorriko zarete. Autobusa Olidenen utziko duzue eta errepidearen beste aldean egongo gara zuen zai, Ortzaikan.

2- Gero Ibai- ondo ibilbidetik herriko plazaraino joango gara.

3- Ondoren Kasko Zaharrera igoko gara Orioko historia pixka bat ezagutzera.

4-Berriro Ibai- ondotik pasako gara U-ko parkera hamaiketakoa jatera.

5-Ondoren Kirol Portutik Antillako hondartzara joango gara.


Hemen idatziko dizuegu gure gelako ikasleak non bizi garen:
- Jon Santio auzoan bizi da
- Mikel E Arrantzale kalean bizi da
- Ane Z Santio auzoan bizi da
- Sara Anibarko Portuan bizi da
- Alba M Txankan bizi da
- Alex Estropalari kalean bizi da
- Mikel S Makatza Txiki baserrian bizi da
- Alba E hondartza aldean, eskolaren parean, bizi da
- Julen Abeslari kalean bizi da
- Awais Estropalari kalean bizi da
- Ane I Estropalari kalean bizi da
- Leire Estropalari kalean bizi da
- Iker Anibarko Portuan bizi da
- Maialen Kale Nagusian bizi da

ORIOKO ARGAZKIAK

GAUZA HARRIGARRIAK

- Elizako aldapak Zakilaneko aldapa izena du han familia bat bizi zelako izen horrekin
eta horregatik izen hori du.

- Azkeneko euskal balea Orion harrapatu zuten.

- Orain dela urte bat mutil batek bere burua bota zuen autopistako zubitik eta bere gorpua ibaira erori zen.

- Orain dela gutxi izurde bat agertu zen arroketan hilda.

- Orain dela urte bat taberna batek sua hartu zuen zartagin batetik txispa bat atera zelako.

- Txapapotea gure hondartzara ere ailegatu zen eta udara hortan ezin izan ginen bainatu.

- Egun batean mutil bat aurreneko aldiz ibiltzen zen kotxea gidatzen eta plazatik pasa zenean uretara erori zen eta hil egin zen.

- Orain duela urte asko Orio Donostiko auzo bat zen.

XUBIRI ELKARRIZKETA

1.Zenbat urterekin hasi zinen arraunean?
10 urterekin hasi nintzen arraunean.

3.Inoiz izan al zara elebatua?
Bai 1983.urtean elebatu ninduten.

4.Zenbat bandera irabazi dituzue guztira?
12 bat bandera irabazi genituen.

5.Zein zen zure garaia?
Ni 82tik 85era bitartean ibili nintzen arraunean.

6.Kontxako banderarik irabazi al zenuten?
Bai 1983.

7.Zenbat?
Bat irabazi genuen.

8.Zein postuetan egin zenuen arraun?
Umetan patroi eta handietan denetik.

9.Zenbat tokietan egin zenuen arraun?
1ean egin nuen arraun, Orion.

XUBIREN ISTORIA

Egun batean bigarren geratu zirenei kopako tapa erori zitzaien.

Orduan, nire ekipoko batek uretara salto egin eta tapa uretatik atera zuen! A ze txalo zaparrada bota zioten.

ANDU LERTXUNDI

Anjel Letxundi Esnal Orion jaio zen. 1948ko martxoaren 5ean. Euskarazko idazle punta-puntakoa da.

Haur eta gazteentzat egin ditu lan gehienak, baina ezagunagoa da helduentzat. Zinemaren munduan ere murgildu egin da, “ Hamaseigarrenean, aidanez”pelikularekin eta “Kareletik”.

Hitz-jokoen zalea ere da.

Andu baserrian jaio zen eta Andu ezizena erabili du.

BERE LIBURU BATZUK

“Portzelanazko irudiak”1981,Erein
“Tristeak kontsolatzeko makina”1981,Erein
“Gizon kabalen piurak” 1981, Erein.

JORGE OTEIZA

Euskal herriak inoiz eman duen eskultorerik handienetako bat izan da Oteiza,eta bere obra oso ezaguna da atzerrian ere. Jenio haundiko jenioa.

Oteiza harriak hustu egiten zituen .Hutsuneak du garrantzia.

Orioko hondartzan topatu zuen hutsunearen handitasuna. Txikia zela, Orioko hondartzan ahoz gora etzan, eta zerura begira geratzen zen eta heriotzari diogun beldurraren aurrean han deskubritu zuen hutsune babeslea, Jainkoaren haunditasua,, Kromletx borobil eta hutsaren garrantzia, harria hustu eta barruan gordetzen den estatua aurkitzen asmatu zuen ere.

Euskaldunon arimari buruzko liburua ere idatzi zuen:Quousque tandem ...!

MOILA

Orion azkenengo urte hauetan obra asko ari dira egiten eta herritarrak nazkatuta daude obreekin. Orain azalduko dizkizuegu batzuk:

- Moila zaharra bota zuten eta berria egin dute moila azpiko zutabeak ustelduta zeudelako. Zutabeak berritu dituzte, ondoen daudenak konponduz eta gainontzekoak berriak jarriz. Behin hori eginda, kanpoaldean pareta egin dute azpia ixteko.
Lan hori egiteko bederatzi hilabetetan Txankako bidetik barrena izan da herriko irteera.

- Eliza inguruan saloia bota zuten
eta eraikin berria eraiki dute. Eraikin horretan elizaren bulegoak, katekesia emateko 3 gela eta apaiz-etxea daude. Beheran igogailu bat jarri dute elizara eta goiko kalera igotzeko.

- Kultur Etxearen atzean beste igogailu bat egiten ari dira. Horrekin Musika Eskolara eta goiko kaleetara igo ahal izango da. Arazoak egon dira eta obrak luzatzen ari dira.

- A8 autopistako irteera eta sarrerako lanak egiten ari dira eta 2008ko bukaerarako amaituta egon behar dute. Lanak egiten ari diren bitartean ezin da Txankako irteera erabili herritik ateratzeko.

- Eusko tren geltoki berria egin behar dute eta trenbidea bikoiztu behar dute eta jadanik lanak hasita daude.

ORIA IBAIA

Oria ibaia garrantzi haundikoa da bai luzera baita emariagaitik ere. 66 kilometroko luzera du eta 7 ibaiadar dauzka. Bere ibaiadar nagusiak Agauntza, Amezketa, Araxes, Zelai, Urtsuaran, Asteasu eta Leitzaran dira.

Zegaman jaio eta Segura, Olaberria, Beasain, Ordizia, Itsasondo, Legorreta, Ikaztegieta, Alegia, Tolosa, Anoeta, Irura, Villabona, Zizurkil, Aduna, Andoain, Lasarte-Oria eta Usurbildik igarotzen da Orion itsasoratzen delarik.

Kutsadura handia jasan duen ibaia da, bere inguruan dagoen industria ugariaren erruz
bereziki papergintzako industria . Azken urteetan berreskuratzen ari da piskanaka bada ere.

PAISAIA

Leku pribilegiatua da Orio. Itsasoak, ibaiak eta mendiak daude bere inguruan. Bi hondartza daude eta lasai-lasaiak dira. Orioko hondartza nagusiak Antilla izena du, eta bigarren hondartzak Oribazar izena du. Bigarrengo hondartzan debekatuta dago bainatzea . Hondartza nagusiaren inguruan berritze –lanak egin ziren 1997. urtean ,eta harrezkero beste itxura bat dute bai hondartzak eta bai inguruak ere. Berritze- lanen ondorioz ,lehen baino hobea da hondartza. Gainaldean gaztetxoentzako jolastokia eta belardi bikainak daude, eta taberna-jatetxeak ere bai inguruan. Iaz hotel bat iraiki zuten, talasoterapiarekin. Hotel ondoan etxebizitzak ere eraiki dituzte.

Paseo atseginak egin daitezke Orion. Horietako bat herrian bertan hasi eta ibaiaren bidea jarraituz hondartzan amaitzen da. Ibaian arrantzaleen itsasontziak daude.

Mendi ibiliak egin daitezke, eta atseden hartzeko prestaturiko lekuetan egun atsegina igaro. Adibidez, Itxaspeko bidea.

Beste mendi irteera bat Kukuarrirena da. Ondoan taberna bat dago Benta izena duena. Kukuarri mendiaren puntan gurutze bat dago.

Bi ermita daude bat gure eskolaren ondoan dago eta bestea San Martinen dago eta herriko eraikin zaharrenetakoa da. Herriko kanpoko aldean dago ermita eta bertatik inguruko parajeen edertasunaz gozatzeko aukera dago.

Oriora jende asko etortzen da udaran, lasaitasun handia dagoelako. Itxasontzientzako bi portu daude, bat baxurako baporeentzako eta bestea kirol portua da eta 305 amarratze leku ditu.

BALEAREN BERTSOAK

Orioko arrantzaleak urte askotan Ternuaraino (Kanada) joaten ziren bakailaoa eta inguru haietako baleak arrantzatzera ere.

Ekainetik urtarrilera ibiltzen ziren lurralde urrun haietan. Itsasontzietan 80 lagun aritzen ziren lanean. Hemendik eramaten zituzten beharrezko zituzten materialak: bizitzeko etxeak egiteko zurak, txalupak, labeak egiteko materiala, edariak, armak...

Orion ere 1901. urtean balea agertu zen eta mutilak.ausartu ziren balea harrapatzen eta hemen kantuan Benito Lertxundik kontatzen du orduan gertatutakoa:

I

Mila bederatzieun da lenengo urtian

Maiatzaren hamalaugarren egunian

Orioko herrikobarraren aurrian.

Balia agertu zan beatzik aldian.

II
Haundia ba zan ere azkarra ibilian.

Bueltaka han zebilen juan da etorrian.

Ondarra arrotuaz murgil igarian.

Zorriak zeuzkan eta haiek bota nahian.

III
Ikusi zutenian hala zebilela

beriala jun ziran treineruen bila.

Arpoi ta dinamitak eta soka bila.

Aguro ekartzeko etzan jende hila.

IV
Bost treinero juan ziran patroi banarekin.

Mutil bizkor bikainak guztiz onarekin.

Manuel Olaizola eta Loidirekin.

Uranga, Atxaga ta Manterolarekin.

V

Baliak egindako salto ta marruak

ziran izugarri ta ikaratzekuak

atzera egin gabe ango arriskuak

arpoiakin hil zutenhan ziran hangoak.

VI
Bost txalupa jiran da erdian balia

gizonak egin zuten bain nahiko pelia.

Ikusi zutenian hila edo itoa

legorretikan ba zan biba ta txaloa.

VII
Hamabi metro luze gerria hamar lodi

Buztan palak lau zabalal buetan pala bi.

Ezpainetan bizarrak beste ilera bi

orraziak bezalain zeuzkan ederki.

VIII

Gorputzez zan mila taberreun larrua.

Beste berreun mingain ta tripa barruak.

Gutxi janaz etzegon batere galdua.

Tinako sei pezetan izan zan saldua.

IX
Gertatu bat jarri det egiaren alde.

Hau horrela ez bada jendiari galde.

Bihotzez pozturikan atsegintsu gaude.

Gora oriotarrak esan bildur gabe.

ARRANTZA

Orain hamar urte baino bapore gutxiago dago. Gogorra da arrantzaleen bizitza, eta behera egin du. Oraindik, hala ere, herri arrantzalea da. Herriko plazaren parean lotuta egoten dira baporeak. Bederatzi ontzi daude bertan eta 133 pertsona aritzen dira lanean.

Otsaila aldean hasten dute denboraldia arrantzaleek eta antxoetan jarduten dute nagusiki, astelenehetik ostiralera ibiltzen dira itsasoan.
Uztaila hasieran, Orioko San Pedro festak eta gero, kainabera hartu eta atunak harrapatzeari ekiten diote arrantzaleek. Urrutira joaten dira eta hogei bat eguneko mareak egiten dituzte itsasoan.
Lehorrera bueltatzen direnean egun bat baino ez dute izaten lagun eta familiakoekin egoteko, hurrego egunean berriz itsasoratzen baitira.
Abendura arte ibiltzen dira atunetan.

Baxurako baporez gainera baporetxo txiki asko dago Orion eta txipiroietara joaten dira. Beste asko arrain txikitara ateratzen dira: panekak, dontzeilak, itsas-kabrak....

Eta ibaian bertan geratzen dira beste batzuk, neguko gau hotzetan, angulak harrapatzeko asmoz.

JAIAK ETA OSPAKIZUNAK

Orion bi festa ospatzen dira nagusiki: Sanpedroak ekainean eta Sanikolasak abenduan.
Sanikolasetan jende ugari egoten da eta sanpedrotan berriz jende gutxi egoten da herri askotan ospatzen delako.
Sanikolas festak Orioko patroiarengatik ospatzen dira eta Sanpedroak, berriz, arrantzaleengatik. Sanpedroak ekainaren 29an ospatzen dira eta Sanikolasak abenduaren6an.

Ospakizun gehiago egoten dira:

- San Martin auzoko festak: azaroaren 11an ospatzen dira. Herriko baserritarren festa izaten da eta tradizio handikoa da.

- Bisiguaren eguna :ekaineko hirugarren igandean izaten da. Lehiaketa bat antolatzen da herriko parrileroen arten .

Bordeleko ardoaren azoka:
Maiatzaren 7eta 8an ospatzen da.
1.995.urtea geroztik Orio Frantzian bordel inguruan dagoen Saintciers sur Girende herriarekin senidetuta dago .

Senidetza honen ondorioz eta 2.002 urtea geroztik bordeleko ardoaren azoka ospatzen da Orion.
Jendea, bordeleko ardoa dastatzeko aukera izaten dute.

- 1901eko maiatzaren 14an Orioko arrantzaleek euskal arrazako azken balea harrapatu zuten, Kantauriko balea franka izenekoa. Hori dela eta bost urtez behin maiatzaren hamalauan balearen eguna ospatzen da. Jende asko egoten da. Balea harrapatzen duten bitartean nahi duena baserritarrez jantzita kalejiran joaten da plazaraino. Gero aspaldian gertatuta bezala antzerkia egiten dute eta oso ondo pasatzen dugu.

- Artizau azoka: abuztuko lehenengo igandean
- Estropadak:
- Orioko ikurrina: Abuztuko azkenengo igandean
- Arraun mugikorra. Orio Nazioarteko Estropada: Maiatzaren 7an.

ORIOKO HISTORIA

Orio herri bezala sortu arretik Donostiko zati bat zen. Garai hartan Orion bizi ziren biztanleak oso gutxi ziren eta San Nicolás de Bari elizaren inguruan bizi ziren.

Oriotarrek, beren herria sortu nahian, Juan I. erregeari baimena eskatu zioten herria izateko. 1379ko uztailaren 12an Orio herri bilakatu zen, erregeak hiri-gutuna eman baitzion.

“Orio”edo”uriok” ura dagoen lekua esan nahi du.

1400- 1500 urteetan inguruko harrobietatik ateratako burdinaz betetako itsasonziak Oria ibaian barrena ibilzen ziren.

1500-1600 urteetan herrian bertan eta Oria ibaian zehar ontziola ugari zeuden, bertan ontziak egiten zituzten arranzarako nahiz merkatarizan jarduteko. Europako lurraldeetara bertako produktuak garraiatzen ziren eta kanpoko produktuak ekartzen ziren; horrela jarduten zuten merkataritzan. Arrantzan ere aritzen ziren bai Kantaurin baina baita urrunagoko itsasoetan ere.

1600-1800 urteetan krisia egon zen garai latz batean murgildu zen Orioko herria beste herrien antzera.
Ontziak egiteko materiala ez zegoen aurreko urteetan zuhaitz asko erabili baitziren. Ez zegoen guztientzat lana.
Merkataritza arriskutsu bihurtu zen gerrak zirela eta. Baleak asko gutxitu ziren gehiegi arrantzatu zirelako.
Biztanleei jaten eman zien lanbide nagusia nekazaritza izan zen.
1800-2000 urteetan lantegi txikiak sortu ziren: zeramika, arrain kontserba lantegia, altzari lantegia, jostunak, alpargatagileak...

NON DAGO "ORIO"?

Orio nahiko herri txikia da, baina gauza pila dauzka: Oribazar eta Antillako hondartzak, Kukuarri mendia, Altxerriko kobazuloak, kirol portua, futbol zelai ederra Oriokon jolasten dugunok entrenatzeko, baina guri gauza bat gustatzen zaigu bereziki, txikia denez kalean zehar bakarrik ibiltzen gara lasai lasai. Gainera jende ospetsu asko eman dituen herria da. Ezagunak egingo zaizkizue besteen artean Oteiza, Benito Lertxundi, Andu Lertxundi, Iñaki Gurrutxaga, Korta, Gozategi anaiak….

Orio Gipuzkoako kostaldeko herria da,
Urola Kosta eskualdekoa .
2005 ean 4.505 biztanle zituen .

Mugakideak
Iparraldean Kantauri itsasoa, mendebaldean
Aia eta haratago Zarautz , ekialdean
Usurbil eta Donostia eta hegoaldean Aia .

KOORDENATUAK

43-16 I 2-13-M
Bizkaiko Golkoan hegoaldeena dagoen herria.

NOR DA NOR ?

NOR DA NOR? 4.maila

Atzean nago, txandala urdina daukat eta mutila naiz.

Atzean nago, bi mutilen ondoa nago eta neska altuena naiz.Dantza egitea gustatzen zait.
Eta nire ama haurdun dago.

Aurrean nago bi neska ondoan nago. Eta txandalarekin nago. Niri neskekin ibiltzea gustatzen zait gehiena eta mutilekin pixka bat. Nik eskolan lehengusu pila ditut
Lagun asko ere baditut. Nire lagunik onena Nerea da.

Ni atzean nago ia ez zait ikusten. Betaurrekoak dauzkat eta mototsak dauzkat. Neska eta mutil baten ondoan nago. Neri jolastea gustatzen zait.

Neska handi baten ondoan nago eta bufa daukat. Game boy- an ibiltzea gustatzen zait. Eta mapak ikastea.

Ni aurrean nago. Bi nesken ondoan nago. Ile motza dut. Neskekin ibiltzea gustatzen zait baina batzutan haserratzen gara eta segundu batean konpondu egiten gara.

Ni ile luzea dut neska baten ondoan nago eta bi mutilen atzean. Gehien gustatzen zaidana espagetiak dira eta musika ere bai.

No estoy en la foto de la clase porque todavia no habia venido de Nicaragua. Estoy al lado. Me gusta el futbol mucho, es mi deporte preferido, soy muy bueno. Me gusta la comida del colegio.

Mutila naiz. Exerita nago aurreko bankuan eta ezkerrean. Nire ondoan dagoena nire lehangusua Imanol da.

Eserita nago jertse gorria dut eta mutila naiz. Nire eskubikoa nire lehengusua Imanol da.
Niri futbola gustatzen zait eta ondo moldatzen naiz.

Neska naiz eta beste neska baten ondoan eta beste mutil baten ondoan nagoeserita aurrekaldean eta jertse txuri bat dut soinean. Neri gustatzen zait arropa erostea.

Mutila naiz eta nire ondoan mutil bat dago eta nire aurrean neska bat dago. Eskubiko iskinan zutik nago eta besoan marra txuri bat daukat.

Neska bat naiz eta txandal arrosa dut. Nire lagunik onena Irene da eta nire ondoan eserita dago.

Ni mutila naiz .Kamixeta horiarekin nago .Nere aurrean neska potxolita bat dago jertse txuriarekin eta nire atzean neska altuena dago .

Hemen gure izenak ordenean eta izkutuan

EA ASMATZEN DUZUEN NOR DEN NOR:

SIRHC ,ENA ,ENERI ,EZTINIA,ABESOJ ,ARANIA, ANELY, SUSEJ, ROTIA, ANNE, IKAÑI , AEREN, LONAMI, INAU

EA ASMATZEN DUZUEN NORTZUK GAREN!

3.MAILAKO IKASLEAK

Kaixo ni Sara naiz eta hodartzara joatea asko gustatzen zait. Beheko filan nago eta zinta gris bat dut buruan eta nire kamisetan Deisiren marrazkia dago.

Kaixo ni Alba naiz eta zortzi urte dauzkat eta bizikletan ibiltzea asko gustatzen zait. Beheran nago, ile luzea daukat eta bi neskeren artean nago .

Kaixo ni Jon naiz.eta gustatzen zaidana futbola da.Ni goiko ilaran nago,,jertsean zerbait idatzita daukat eta nire ondoan Ane dago. Ezetz asmatu nor naizen!.

Kaixo ni Mikel E naiz. Niri gehien gustatzen zaidan janaria hau da:pizza,hanburgesa eta gereziak . Nire gustoko kirolak eskia,futbola eta eskubaloia dira. Niri eskiatzera joatea asko gustatzen zait. Goiko ilaran nago, neska eta mutil baten ondoan, txandal grisa dut eta ile marroia. Zein naiz?

Kaixo ni Ane Izagirre naiz eta gehien gustatzen zaidana
txutxeak jatea, pistinara joatea eta lagunekin Liebren jolastea da.
Gehien gustatzen zaidan bazkaria pizza da .
Ni 2. ilaran nago, mototxa dut eta galtza beisak ditut. Zein naiz?

Kaixo, ni Alba naiz. Gehien gustatzen zaidana nintendon
Ibiltzea da. Ni goiko ilaran nago, mutil baten ondoan. Ile luzea daukat eta gona urdina bat. Zein naiz?

Kaixo ni Ane Z. naiz. Nere gustokoa bizikletan ibiltzea da.
Ni goiko ilaran nago eta koleta daukat. Jertsean lore bat eta bi
borobil txuri ditut. Zein naiz?

Leire izena dut. Nire gustoso janaria hanburgesa, pizza, marrubiak, gereziak eta letxuga dira eta gustatzen ez zaidana purea eta espinakak dira. Asko gustatzen zait wii-an ibiltzea. Ni goran nago eta albuna daukat eskuetan.

Ni Awais naiz Neri geHien gustatzen zaidana bizikletaz ibiltzea da.
Bigarren ilaran nago eta jertxei txuria dut. Beltzarana naiz
Zein naiz?.

Ni Iker Uranga naiz. Izkutaketan jolastea, bizikletan ibiltzea, futbolean eta eskubaloian ibiltzea eta ordenadorean ibiltzea gustatzen zait.
Beheko hilaran nago, sudadera urdina daukat eta nire aldamenean mutil bat dago.

Kaixo ni Maialen naiz . Gauza hauek guztatzen zaizkit : bizikletan ibiltzea, lagunekin jolastea eta parkera joatea.
Beheko hilaran nago, koleta bat daukat eta jertsei marraduna daukat. Oso ile luze luzea dut. Neska eta mutil baten ondoan nago. Zein naiz?

Kaixo, ni Alex naiz eta nire gustoso gauzak animaliak eta natura dira. Ni goiko hilaran nago eta bufa bat daukat eta kamiseta beltza. Zein naiz ?

Kaixo ni Julen naiz. Nire janaria gustukoa zopa eta antxoak dira. Eskubaloia gustatzen zait. Ni beheko hilaran nago eta jertsei marroia daukat. Zein naiz?
Ni Mikel naiz eta beheko hilaran nago, ezkerrean .Galtza txuriak eta jertsei urdina ditut. Gehien gustatzen zaidana nintendon ibiltzea da.